Depresja to jedna z najczęściej diagnozowanych chorób psychicznych. Według badań wykonanych w 2015 roku cierpi na nią ponad 3 proc. dorosłych Polaków. Pomimo powszechności tego schorzenia nie zawsze umiemy się zachować , gdy choruje na nie ktoś bliski. Nie wiemy, o czym należy z nim rozmawiać, a czego kategorycznie unikać i jakie podjąć działania, aby mu pomóc. Jeśli chcesz wspierać we właściwy sposób osobę chorą na depresję, przeczytaj, jak jej pomóc.
Według danych Światowej Organizacji Zdrowia – szacuje się, że na świecie na depresję chorować może nawet 350 milionów ludzi, a w naszym kraju cierpi na nią aż 1,5 miliona osób. Warto wiedzieć, iż depresja w przeciwieństwie do zwykłego smutku, czy przygnębienia może utrzymywać się przez długie miesiące, a nawet lata. Choroba ta wpływa na nastrój, relacje, pracę, naukę i wiele innych aspektów życia pacjenta, a 15 -20 proc. chorujących na nią osób popełnia ostatecznie samobójstwo.
Objawy depresji
Głównym objawem depresji jest ogólne pogorszenie nastroju trwające dłużej niż dwa tygodnie. Zazwyczaj osoba, która dotąd była aktywna, przestaje poświęcać się swoim dotychczasowym pasjom ani nie cieszą ją pozytywne zdarzenia. Chory często wspomina, że nic mu się nie chce, jest w dołku, i że wszystko to nie ma sensu. Można też zaobserwować u niego wyraźne spowolnienie, a także utratę sił fizycznych i psychicznych. Ponadto chorzy na depresję zwykle czują się rano o wiele gorzej niż wieczorem.
Do innych objawów, które mogą świadczyć, że osoba choruje na depresję, należą:
- przygnębienie i płaczliwość,
- zaniedbywanie codziennych obowiązków,
- unikanie kontaktów towarzyskich,
- spadek poczucia własnej wartości,
- zaburzenia snu,
- złość rozdrażnienie lub wprost przeciwnie zobojętnienie,
- stany lękowe, które nasilają się przy trudniejszych wyzwaniach i zadaniach,
- zmiany apetytu i wagi,
- skłonność do nadużywania alkoholu lub innych używek.
Depresji mogą też towarzyszyć objawy somatyczne. Należą do nich m.in.:
- kołatanie serca,
- suchość w ustach,
- duszności,
- zaparcia,
- nudności,
- zaburzenia miesiączkowania,
- bóle kolkowe.
Warto też kojarzyć występowanie takich objawów u bliskiej osoby z przeżytym niedawno długotrwałym stresem, niepowodzeniem czy stratą kogoś bliskiego.
Co pomaga na depresję?
Dla osoby, która choruje na depresję, kluczowe jest znalezienie właściwego leczenia i odciążenie od codziennych obowiązków. Jeśli osoba chora chce mówić, co czuje, trzeba ją wysłuchać z należną uwagą. Gdy natomiast nie jest na to gotowa, nie powinniśmy poddawać jej presji.
Leczenie depresji polega przede wszystkim na podaniu odpowiednich leków i zastosowaniu psychoterapii. W przypadku depresji sezonowej, czyli obniżenia nastroju w okresie jesienno-zimowym, można stosować również fototerapię polegającą na ekspozycji pacjenta na światło o odpowiednim natężeniu. Choremu może pomóc również ruch. Podczas aktywności fizycznej uwalnia się bowiem w organizmie serotonina.
Bliscy pacjenta powinni dążyć, aby w miarę możliwości aktywnie działał on na rzecz polepszenia swojego stanu zdrowia: wykonywał codzienne aktywności, proste prace domowe czy wychodził na spacery. Jednakże nie może to odbywać się w atmosferze przymusu.
Warto pamiętać, że osoba z depresją przeżywa wiele trudnych emocji. Jej nastrój bywa bardzo zmienny, może być drażliwa, wybuchowa, zachowywać się nietypowo oraz reagować na wszystko negatywnym nastawieniem i wrogością. Nie należy jej wówczas oceniać czy pouczać, ale uspokoić i zwiększyć jej poczucie bezpieczeństwa.
Gdy samopoczucie i funkcjonowanie chorego pogarszają się, powinniśmy jak najszybciej zasugerować mu wizytę u lekarza lub psychoterapeuty, albowiem depresja może skończyć się samobójstwem. Jeśli boimy się o życie i zdrowie bliskiej osoby, powinniśmy jak najszybciej skontaktować się ze szpitalem lub zadzwonić pod numer 112. Absolutnie nie należy pozostawiać grożącej samobójstwem osoby samej. Należy z nią porozmawiać, odciągnąć ją od myśli samobójczych, zaproponować pomoc i jak najszybciej wezwać lekarza, który udzieli wskazówek dotyczących dalszej pomocy i leczenia.
Czego nie należy robić w kontakcie z chorym na depresję?
Przede wszystkim należy pamiętać, że depresja jest chorobą, a nie kaprysem chorego, nie należy więc bagatelizować jego problemu. Nie wolno go krytykować ani uszczęśliwiać na siłę. Nie powinniśmy też nakłaniać pacjenta w tym momencie do rzucania nałogów czy podejmowania ważnych życiowych decyzji.
Czego nie mówić osobie w depresji?
W rozmowie z chorym na depresję należy unikać stwierdzeń typu:
- Przestań się skupiać na sobie i użalać!
- Musisz wziąć się w garść!
- Wiele ludzi ma gorzej i nie rozpacza.
- Wszyscy miewamy złe dni.
- Może ty chcesz się tak czuć, żeby zwrócić na siebie uwagę.
Nie udzielajmy też protekcjonalnych rad, które zaburzają równorzędność relacji.
Jak pomóc osobie z depresją na odległość?
Czasami nasz bliski przebywa w innym miejscowości lub kraju i wówczas nie wiemy jak pomóc osobie z depresją na odległość. Pamiętajmy, że niezależnie od tego, czy z nią mieszkamy, czy też jesteśmy daleko i rozmawiamy z nią jedynie przez telefon lub komunikator, najważniejsze jest, aby namówić ją do jak najszybszego podjęcia leczenia. Możemy też podejmować konkretne działania, zaproponować, że sprawdzimy w internecie dostępność przepisanego leku czy pomożemy poszukać specjalisty. Można umówić wówczas choremu na depresję wizytę on-line lub skontaktować się z jego rodziną i znaleźć kogoś, kto zawiezie go do lekarza.
Warto też upewnić się, że osoba faktycznie trafi do specjalisty. Za kilka dni po pierwszej rozmowie można delikatnie dopytać, czy podjęła odpowiednie kroki, i czy kontakt z lekarzem lub psychoterapeutą rzeczywiście miał miejsce.
Jak pomóc osobie z depresją, która odmawia pomocy?
Osoba chora na depresję może negatywnie reagować na chęć niesienia pomocy. Jej odrzucenie może być spowodowane na przykład urażeniem dumy, poczuciem, że niewystarczająco zasługuje na pomoc lub obawą, że będzie musiała się potem odwdzięczyć. Dlatego nie należy się zrażać odmową i starać się podejmować dalsze działania.
Jak pomóc osobie z depresją, która odmawia pomocy? Niezależnie od jej reakcji powinniśmy pomóc jej poczuć się wysłuchaną i dać do zrozumienia, że jest dla nas ważna. Warto dowiedzieć się, czego potrzebuje i co chce osiągnąć, a następnie wspólnie szukać rozwiązań. Jeśli chora osoba nie chce czegoś zrobić, nie powinniśmy jej do tego przymuszać. Należy zostawić jej przestrzeń i możliwość decyzji.
Jak widać, depresja jest poważną chorobą psychiczną, która może być śmiertelna. Jej główne objawy to obniżenie nastroju wycofanie z aktywności a niekiedy nawet myśli samobójcze. Chcąc pomóc chorej osobie, powinniśmy przede wszystkim przekonać ją do leczenia i odciążyć z obowiązków, którym nie jest w stanie podołać. Ważne jest również, aby nie oceniać chorego, wysłuchać go i zapewnić o chęci pomocy. W przypadku zagrożenia życia pacjenta trzeba jak najszybciej zapewnić mu pomoc medyczną.